🧩 Geneza i skład

Zespół Can powstał w 1968 roku w Kolonii (Niemcy Zachodnie) z inicjatywy:

• Holger Czukay – basista i wizjoner sampli,

• Irmin Schmidt – klawiszowiec z klasycznym wykształceniem,

• Michael Karoli – gitarzysta,

• Jaki Liebezeit – utalentowany perkusista znany z rytmu motorik

Pierwotnie współpracowali z wokalistą Malcolmem Mooneyem (1968–70), a potem dołączył improwizujący Damo Suzuki (1970–73)

🎶 Styl muzyczny i podejście

• Kluczowe elementy to rytmiczny groove, hipnotyczny beat motorik autorstwa Liebezeita, dźwiękowe kolaże, minimalizm, eksperymenty tape-editingowe i wpływy jazzu, ambientu oraz muzyki afrykańskiej i orientalnej

• Muzyka Can to często długie improwizacje, składane z fragmentów nagrań, realizowanych w ich studiach — Zamek Nörvenich i Inner Space Studio — gdzie budowali wyjątkowe brzmienie poza miastem

📀 Kluczowe albumy

1. Monster Movie (1969) – debiut z Mooneyem, mieszanka improwizacji i psychodelii

2. Tago Mago (1971) – album z Damo Suzuki, uznawany za arcydzieło krautrocka, zawiera monumentalny utwór „Halleluhwah” (~18 minut) 

3. Ege Bamyasi (1972) – zawiera hit „Spoon”, który trafił na listę niemiecką i zapewnił im głębsze uznanie w kraju i poza nim The 

4. Future Days (1973) – kontynuacja hipnotycznego ambient-funku w ich najbardziej ukończonej formie Classical Album

5. Rite Time (1989) – ostatni album z powrotem Malcolma Mooneya po wielu latach

🌍 Koncerty i sporadyczne powroty

• Can koncertowali głównie w Europie i UK, nigdy (lub rzadko) w USA. W 2023 wydano Live in Paris 1973 — uchwycono ich w szczytowej improwizacyjnej formie z Damo Suzukiem

• W 1976 nagrano Live in Cuxhaven 1976, dostępny od niedawna — krótki, ale intensywny dokument ich stylu scenicznego 

🪧 Wpływ i dziedzictwo

• Can to jeden z najbardziej wpływowych zespołów w historii muzyki eksperymentalnej – inspiracja dla takich artystów jak David Bowie, Brian Eno, Radiohead, Sonic Youth, The Fall, Portishead, Primal Scream i wielu innych

• Holger Czukay był pionierem tape-editingu i sampli – wpływał na nurt trip-hopowy, ambient i technologiczną scenę klubową

• Muzyka zespołu rezonuje w stylistyce dzisiejszych nowo eksperymentalnych formacji takich jak Minami Deutsch, Tortoise czy Thee Osees, z wieloma zespołami wspominającymi Can jako punkt wyjścia

🧾 Podsumowanie